कोडें

‘आई ते हांव करता’, ‘काकी तूं बस गे सुशेगाद’, ‘आत्या ते म्हजेर सोंपय तूं’ करत ते माटवांत बोवाळत आशिल्लें. अजयल्या ताईच्या लग्नाक अस्मीले हांगा थंय काम चालूच आशिल्लें.

“अजयाले फ्रँड म्हणून कामाक आयकना न्हय गो”, काकीन ल्हवूच आपल्या धाकट्या जावेक म्हळें. “हय गो. फकत फ्रँड काय आनी कितें आसा गो गडबड?”.. अशें म्हणटा आसतनाच अस्मीलो पाय मुरगळ्ळो. अजयान फांटी फुडें पळय नासतना ताका उबारलें आनी भितर कुडींत हाडून न्हिदयलें. आईन आनी काकीन बेगिबेगीन धावन येवन पळयलें जाल्यार हे हांसता. “आगो हांसता कितें, जीव गेल्लो आमचो”, आईन म्हळें. “आई फक्त पांयच मुरगळ्ळा. हो अजय सामकोच भितरो”. “भितरो कितें अस्मी, तुका कितेंय जाल्ले जाल्यार”, अजय तापलो आनी थंयच्यान उठून गेलो.

ताईचे लग्न थाटान जालें. पुराय माटोवभर लोकांनी जोडप्याची तोंडभरूंन तुस्त केली. कांय जाणांच्या दोळ्यांत अस्मीय गेलेंच. कोण चली, कोणाले अशे प्रस्न कांय जाणांनी अजयाक लेगीत विचारले. ‘ताची खबर काडनाकात रे. ते बूक आं. ह्या जल्मांत चान्स ना तुमकां’, आईन अजयाक कोणाक तरी सांगतना आयकलें आनी तिची खोस मळबाक तेंकली. तिणे धांवत येवन काकीक सांगले आनी काकीन धाकल्या काकीक आनी आत्येक.

लग्न जावन दुसरेच दिसा अस्मी घरा वचूंक भायर सरलें. लग्न जायना फुडें आईन बाबाच्या कानार गजाल घाल्लींच. घरच्या दादल्यांक लेगीत अस्मीचो म्होवांळ स्वभाव खूब आवडील्लो. आयज अस्मीकडेन उलोवपाचेंच, तांणी थारायल्लें. 

अस्मी वचूंक भायर सरले तशे आईन ताका भितर आपले कुडीन आपयलें. भितर गेल्यार थंय काकी, आत्ये बी सगळीं. आईन अस्मी खातीर हाडिल्ली साडी ताच्या हातार दवरली, काकीन ल्हवूच कांकणाचो डबो तिच्या हातांत दवरलो. डब्यातली भांगराची कांकणा पळोवन, अस्मी समजपाचे समजलें. आई कांकणा डब्यांतल्यान काडटा म्हळ्यार ताणे आईचो हात आडायलो. “आई, हांव जाणा तुमच्या सगळ्यांच्या तकलेंत कितें घोळटा ते पूण अशें कांय ना”, ताणे म्हळें. “हांव गळ्यांत मणी घालना आनी हो सगळो गोंदळ जाता”. ताणे हांसत म्हळे आनी आई आनी सगळ्यांची तोंडा पडली. “म्हळ्यार तुगेले लग्न जाला?, आईन भित भीत विचारलें. 

“हय आई. सॉरी, तुमी सगळी म्हजे खातीर खूब हर्ट जाल्या आसतलीं. तुमकां रागय आयला आसतलो. साहजीक ते. अजय आनी हांव एकामेकाक इतली जीव सोडटात तरीय आमचे भीतर कांयच कशें ना अशें तुमका दिसप साहजीक. पूण ताका एक कारण आसा आई. अजय आनी हांव लागी आयली ती खरें म्हळ्यार म्हज्या इश्टीणीखातीर. तुमी वळखतात ताका. तेच ते जे निमण्या खिणाक अजयाचो सांगात सोडून दुसऱ्या कोणाबरोबर गेल्ले. ते दिसा उपरांत ते म्हाका परकी जाले आनी अजय आपलो. अजयाक ह्या सगळ्या घडणुकींतल्यान भायर सरपाक वेळ लागलो खरो पूण ते उपरांत ताणे केन्ना फांटी वळून पळयलेच ना. ताका हांवे तेन्नाच वचन दिल्ले. आनी कोण तुजे वांगडा आसू वा नासू पूण हांव सदांच आसतलें. आनी म्हणून आमच्या मदल्या इश्टागतीचो खूब जाण असो अर्थ लायतात. तातूंत हांव गळ्यांत मंगळसुत्र घालना, कपलाक तिकली लायना म्हणटकर आनीक गोंदळ”.

आई आनी काकी आयकत आशिल्ली. आता तर तांचो राग, खंत सगळेंच उणे जाल्लें. अस्मीचे तांकां कवतुक दिसपाक लागील्ले. अस्मीन आईचो हात हातांत घेतलो आनी तिणे दिल्ली साडी तिच्या हातार दवरली. “अजयाक फावो अशी चली सोदपाची जबाबदारी म्हजी आई आनी ते दिसा म्हज्या मुखार ही साडी ताका दी”. अस्मीन म्हळे खरे पूण आईन ती साडी परत ताच्या हातार दवरली. “अस्मी तूं म्हज्या घरची सून जायना म्हणून कितें जाले, जे नाते तुवे फांटले कांय दीस आमचे कडेन जोडलां ते कमी कशें जातलें. आनी म्हज्या पेक्षा चड अजयाक तुवें सांबाळ्ळां हाची सुलूस लागल्या म्हाका. ना जाल्यार तुका पावला पावलाक कित्याक असो जपतलो आशिल्लो म्हजो पूत. सुनेक वेगळी साडी हाडन हांव पूण ही साडी आनी कांकणा तूच दवर”. अस्मीन साडी स्विकारली पूण कांकणा मात ताणे परती केलीच. तांचे खातीर रोखडेच दोन सोबीत नाजूक हात हाडटा म्हणपाचे उतर दिवन.

भायर सरतना आईन म्हळें. “फुडले फावट येतना घोवाक घेवन यो गो. तोय भांगर कसो आसतलो भुरगो”. “येता आई. घोवाक बरोबर फुडले फावट येतना घडये आनीकय कोण आसतलो बरोबर”, ताणे मुरगूटत म्हळें आनी अस्मीचो पाय मुरगळटकर अजय कित्याक आबुज जाल्लो ताचे कोडें आता सगळ्यांक उलगडलें. अस्मी आनी बाकीची व्हडल्यान हांसपाक लागलीं. कोड्यान पडपाची पाळी आता अजय आनी ताच्या बापायचेर आयिल्ली.